بررسی تطبیقی قاعده احسان در فقه و حقوق

قاعده ی احسان ،قاعده ی فقهی است،که به صورت جلب منفعت ودفع ضرر از سوی شخص محسن، در جهت خدمت به دیگران انجام می شود،اما همیشه نتیجه قصد محسنانه سودمند نمی باشد،چرا که گاهی در اثر این عمل خسارتی متوجه شخص محسن الیه می شود، ومتضرر می شود، در چنین حالتی شخص محسن دارای هیچ ضمانی نخواهد بود، چرا که شارع مقدس شخص محسن را عاری از ضمان دانسته است،این در حالی است که ، بنابر قاعده ی اتلاف بایستی این خسارت به نحوی جبران شود،از طرفی ضامن دانستن شخص محسن ناعادلانه به نظر می رسد وحتی موجب بی میلی افراد نسبت به انجام اعمال محسنانه می شود، هدف پژوهش حاضر مشخص کردن ملاکهای عمل محسنانه وموارد کاربردی آن در حقوق موضوعه به روش تحلیلی وتوصیفی می باشد،در پژوهش حاضر چگونگی تخصیص خوردن قاعده ی اتلاف، در فرض وجود قصد احسان را برای شخص مضطر،مدافع مشروع،ومسبب مصلح،وپزشک را بیان کرده ایم. در واقع اگر شخصی قصد احسان داشته باشد، وعمل او طبق موازین عقلی وبنابر متعارف،احسان محسوب شود وشخص محسن نیز در سنجش وبررسی عمل خود تقصیر وتسامحی نکرده باشد،وفقط به قصد جلب منفعت به دیگری ویا دفع ضرر از او اقدام کند، وبه صورت اتفاقی،قصد محسن با واقعیت منطبق نشود،ودر اثر این عمل ضرری به محسن الیه برسد،شخص محسن ضامن نمی باشد.